کنکور یکی از مهم‌ترین آزمون‌های زندگی هر دانش‌آموزی است که می‌تواند تاثیر قابل توجهی روی آینده او داشته باشد. داشتن یک برنامه ریزی درسی در سال کنکور از جمله مواردی است که می‌تواند به مطالعه شما جهت داده و موفقیت شما را تضمین کند. چراکه شما بدون داشتن یک برنامه مطالعاتی مناسب، نمی‌توانید به درستی زمان خود را مدیریت کرده و تمامی مباحث لازم برای کنکور را مطالعه و مرور کنید. شما میتوانید هم به صورت متنی در این مقاله و هم به صورت صوت زیر، محتوا را دنبال کنید:

با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله از حرفه ای یا می‌خواهیم نگاهی به نحوه برنامه ریزی درسی در سال کنکور و مهم‌ترین نکات برای یک برنامه‌ریزی صحیح بیاندازیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا بیشتر با زیر و بم برنامه ریزی درسی در سال کنکور کنکور آشنا شوید.

اهمیت برنامه ریزی درسی در سال کنکور

برخی از دانش‌آموزان با اهمیت برنامه‌ریزی به ویژه در سال کنکور آشنا نیستند و ترجیح می‌دهند طبق روال همیشه خود پیش رفته و دروس را مطالعه کنند. با این حال، کنکور بسیار متفاوت از آزمون‌های معمول و حتی امتحانات نهایی است و می‌توان گفت که بدون برنامه‌ریزی صحیح و اصولی، موفقیت در آن تقریبا غیرممکن خواهد بود.

اهمیت برنامه ریزی درسی در سال کنکور زمانی بیشتر مشخص می‌شود که شما بدانید برای مطالعه و جمع‌بندی مباحث سه سال دبیرستان، تنها یک سال و حتی کمتر زمان خواهید داشت. پس تنها درصورتی که زمانبندی دقیق و درستی داشته باشید می‌توانید تمامی مباحث را به طور کامل مورد مطالعه و مرور قراردهید. برنامه‌ریزی درست به شما این امکان را می‌دهد که یک دیدکلی از زمان خود و نحوه صرف آن داشته باشید.

البته روش برنامه ریزی درسی در سال کنکور نیز بسیار مهم است چرا که برنامه‌ریزی غیراصولی، نه تنها کمکی به شما نخواهد کرد بلکه می‌تواند انگیزه و اعتمادبه‌نفس شما را نیز از بین ببرد. از همین رو، در ادامه این بخش، می‌خواهیم روش اصولی و درست برنامه ریزی درسی در سال کنکور را به شما معرفی کنیم.

انواع روش‌های برنامه ریزی درسی در سال کنکور

پیش از پرداختن به اصول برنامه ریزی درسی در سال کنکور، بهتر است نگاهی به انواع روش‌های برنامه ریزی درسی در سال کنکور بپردازیم. به طور کلی، سه نوع برنامه‌ریزی درسی وجوددارد:

برنامه‌ریزی بلندمدت

اولین گام برای برنامه ریزی درسی در سال کنکور، تعیین یک برنامه بلندمدت مطالعاتی است. برای برنامه‌ریزی بلندمدت لازم است ابتدا مشخص کنید که تا کنکور چند هفته وقت دارید. سپس باید یک سری اهداف کلی برای خود تعیین کنید.

مثلا مشخص می‌کنید که تا فلان هفته، دروس پایه دهم و یازدهم را یک دور مطالعه خواهیدکرد. یا این که از چه تاریخی به بعد دوران جمع‌بندی و مرور شما آغاز خواهدشد. به بیان دیگر، برنامه‌ریزی بلندمدت، یک دید کلی از کارهایی که تا کنکور انجام خواهید داد به شما می‌دهد.

برنامه‌ریزی میان‌مدت

برنامه‌ریزی میان‌مدت یا هفتگی، دقیق‌تر از برنامه‌ریزی بلندمدت است و کارهایی را که در طول هفته لازم است انجام دهید را شامل می‌شود. در این نوع برنامه‌ریزی، مشخص می‌شود که دانش‌آموز در طول یک هفته چه میزان ساعت مطالعه خواهد داشت، کدام مباحث از کدام دروس را مطالعه خواهد کرد و چه تعداد تست برای هر مبحث باید حل کند.

به طورکلی، برنامه‌ریزی میان‌مدت یا هفتگی، به عنوان بهترین و موثرترین نوع برنامه ریزی درسی در سال کنکور شناخته می‌شود.

برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت

برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت یا روزانه نیز دقیق‌تر از برنامه‌ریزی هفتگی است و به طور مشخص تعیین می‌کند که دانش‌آموز در طول روز کدام دروس و مباحث را به چه میزان مطالعه خواهد کرد. در این برنامه، باید به ساعت مطالعه روزانه، اولویت‌بندی دروس و مرور مطالب توجه شود.

البته باوجود دقت بالای این نوع برنامه‌ریزی، برنامه‌های روزانه بسیار شکننده هستند. چرا که ممکن است دانش‌آموز به هر دلیلی نتواند به برنامه روزانه خود برسد.

اگه نمی‌دونی برای کنکور باید از کجا و چجوری شروع کنی حتما یه سر به مقاله کنکوری خوندن رو از کی شروع کنیم تیم حرفه ای یا بزن😊

اصول برنامه ریزی درسی در سال کنکور

بسیاری از دانش‌آموزان در سال کنکور و حتی پیش از آن، برای برنامه‌ریزی و مطالعه اصولی از تجربیات و توصیه‌های مشاوران تحصیلی و کنکور استفاده می‌کنند. به طور معمول در سال کنکور، مشاوران تحصیلی با بررسی نقاط ضعف و قوت دانش‌آموزان و توجه به زمان باقی‌مانده تا کنکور، یک برنامه مطالعاتی برای دانش‌آموز تنظیم می‌کنند. با این حال، بسیاری از دانش‌آموزان به دلایل مختلف، ترجیح می‌دهند شخصا برنامه مطالعاتی خود را تنظیم کنند.

از لحاظ فنی، برنامه‌ای که توسط خود دانش‌آموزان تهیه شود، به مراتب نتیجه بخش‌تر از برنامه‌ای خواهد بود که یک مشاور کنکور تنظیم می‌کند. چرا که دانش‌آموزان بیش از هرکسی به توانایی‌های فردی، نقاط ضعف و قوت و شرایط محیطی موثر بر مطالعه خود واقف هستند. آشنایی با اصول برنامه ریزی درسی در سال کنکور، می‌تواند به این دانش‌آموزان کمک کند تا بهترین و متناسب‌ترین برنامه مطالعاتی را برای سال کنکور خود تهیه و تنظیم کنند.

لذا در این بخش، نکات مهمی که هنگام نوشتن یک برنامه مطالعاتی باید مورد توجه قرارگیرد را به طور مفصل بیان خواهیم کرد.

هدف‌گذاری هفتگی

یکی از اصول اولیه برنامه ریزی درسی در سال کنکور، هدف‌گذاری هفتگی است. همانطور که پیش از این نیز به آن اشاره کردیم، برنامه‌ریزی هفتگی بهترین نوع برنامه‌ریزی برای کنکور است. در هدف‌گذاری هفتگی، دانش‌آموز مشخص می‌کند که از ابتدای هفته تا انتهای آن، چه میزان ساعت مطالعه خواهد داشت و در این بازه، کدام مباحث از کدام دروس را مورد مطالعه قرار خواهد داد.

هدف‌گذاری هفتگی به دو صورت کف یا حداقل مطالعه و حالت ایده‌آل انجام می‌شود. کف یا حداقل مطالعه بدین معنی است که دانش‌آموز براساس شناختی که از خود، شرایط و توانایی‌های جسمی و روحی خود دارد، یک حداقل میزان مطالعه را برای خود مشخص می‌کند. ولی حالت ایده‌آل، میزان مطالعه‌ای که در بهترین حالت از یک دانش‌آموز انتظار می‌رود که به آن دست یابد را نشان می‌دهد.

نوع هدف‌گذاری بسته به روحیات، شرایط و توانایی‌های دانش‌آموز مشخص می‌شود. مثلا اگر شما جزو آن دسته از دانش‌آموزان هستید که برای تلاش حداکثری نیاز به اهداف و محرک‌های سخت‌تر دارید، بهتر است حالت ایده‌آل را درنظربگیرید.

همچنین اگر متوجه شدید که هدف‌گذاری‌های حداقلی را زودتر از زمان مورد انتظار به اتمام می‌رسانید، می‌توانید روش خود را تغییر داده و با هدف‌گذاری ایده‌آل پیش بروید. اما اگر اهداف بزرگ و سخت، شما را دچار استرس می‌کنند و هربار که از برنامه خود عقب می‌مانید روحیه و اعتمادبه‌نفس شما کاهش می‌یابد؛ بهتر است با هدف‌گذاری حداقلی پیش بروید.

اجتناب از برنامه‌ریزی زمانی

خیلی از دانش‌آموزان و حتی مشاوران تحصیلی، هنگام برنامه ریزی درسی در سال کنکور، از روش تقسیم‌بندی زمانی استفاده می‌کنند. یعنی مثلا برای روز شنبه، دانش‌آموز باید از ساعت 8 تا 9:30 فلان درس را بخواند. از 10 تا 12 فلان درس را. این روش چندان استانداردی نیست.

یکی از مهم‌ترین اصول برنامه ریزی درسی در سال کنکور، اجتناب از برنامه‌ریزی زمانی است. چرا؟ به دو دلیل. اول این که این کار، موجب شکنندگی و عدم ثبات برنامه شما می‌شود. شما تمامی عوامل را تحت کنترل خود ندارید پس نمی‌توانید مطمئن باشید که حتما سر همان ساعت مشخص خواهید توانست درس موردنظر را مطالعه کنید.

دوم این که زمان موردنیاز برای مطالعه و فهم یک مطلب، بسته به سختی آن مبحث و سطح توانایی دانش‌آموزان متفاوت خواهد بود. شما نمی‌توانید یک مبحث سخت ریاضی یا زیست را در یک ساعت و نیم یا دو ساعت مطالعه کرده و یادبگیرید. لذا اگر یک ساعت مشخص برای مطالعه خود تعیین کنید، احتمالا مجبور خواهیدشد بدون متوجه شدن یک مبحث، به سراغ مبحث بعدی بروید.

البته شما باید یک بازه مطالعاتی مشخص داشته باشید. یعنی مشخص کنید که طی روز مثلا از ساعت 8 صبح تا 9 شب مطالعه خواهید کرد. دلیل اهمیت این موضوع این است که ساعت بیولوژیک بدن شما، ممکن است با ساعت رسمی متفاوت باشد. لذا بدن شما باید به مطالعه در یک بازه زمانی مشخص عادت کند. تنظیم ساعت خواب و بیداری و پایبندی به برنامه مطالعاتی از جمله عواملی است که می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.

برنامه‌ریزی برمبنای حجم مباحث

گام بعدی در برنامه ریزی درسی در سال کنکور این است که هر درس را به صورت حجمی بین روزهای هفته پخش کنیم. به طور معمول از دانش‌آموزان کنکوری انتظار می‌رود که در سال کنکور خود، یک ساعت مطالعاتی مشخص و منظم داشته باشند. ساعت مطالعاتی مورد انتظار برای یک دانش‌آموز کنکوری در طول هفته (باتوجه به زمان صرف شده در مدرسه) بین 4 الی 8 ساعت و در روزهای تعطیل بین 8 تا 12 ساعت می‌باشد.

در هنگام برنامه‌ریزی نیز شما باید برای این ساعات برنامه‌ریزی کنید. نحوه پخش دروس نیز بدین صورت است که براساس اولویت و میزان اهمیت دروس، باید تعیین کنید که هر درس را چند روز در هفته باید بخوانید.

مثلا برای دانش‌آموزان گروه علوم تجربی، درس زیست‌شناسی از اهمیت ویژه‌ای برخورداراست. لذا شما باید هر روز درس زیست شناسی را مطالعه کنید. یا مثلا برای درس شیمی، بهتراست دو روز مطالعه و یک روز وقفه داشته باشید. این نوع پخش دروس، یک روش استاندارد است که به طور معمول برای برنامه ریزی درسی در سال کنکور مورداستفاده قرار می‌گیرد. با این حال، شما می‌توانید متناسب با نیازها، نقاط ضعف و قوت و زمان باقی‌مانده تا کنکور، آن را تغییر دهید.

برای آشنایی با بهترین منابع جمع‌بندی زیست شناسی کنکور، حتما یه سر به مقاله معرفی بهترین منابع جمع بندی درس زیست شناسی کنکور 1404 حرفه ای یا بزن😊

تعیین زمان استراحت و جبرانی

هیچکس نمی‌تواند به صورت بی‌وقفه و بدون استراحت به مطالعه بپردازد. لذا یکی از اصول برنامه ریزی درسی در سال کنکور این است که حتما یک بازه زمانی مشخص را برای استراحت درنظر بگیرید. نکته جالبی که وجود دارد این است که زمان استراحت می‌تواند همزمان حکم تنبیه و تشویق را داشته باشد.

اگر دانش‌آموز بتواند در زمان مقرر تمام وظایف خود را به اتمام برساند می‌تواند در زمان استراحت به تفریح یا انجام کارهای دیگر خود بپردازد. بالعکس اگر دانش‌آموز نتواند به برنامه مشخص شده عمل کند مجبور خواهدبود زمان استراحتش را صرف رسیدن به برنامه عقب‌مانده خود کند. این تنبیه و تشویق به دانش‌آموز انگیزه می‌دهد تا وظایف مشخص شده در برنامه را به طور دقیق و در زمان مقرر انجام دهد تا بتواند از وقت استراحت خود به بهترین نحو استفاده کند.

علاوه براین، یکی از اصول مهم برنامه ریزی درسی در سال کنکور این است که حتما بخشی از برنامه روزانه دانش‌آموز باید خالی باشد. چرا که ممکن است به هر دلیلی، دانش‌آموز نتواند برنامه روزانه خود را به طور کامل به اتمام برساند. حال اگر روز بعد به طور کامل پرباشد، برنامه کل هفته دانش‌آموز دچار اختلال خواهد شد. برای همین توصیه می‌شود حتما دو تا سه ساعت از روز خود را خالی بگذارید تا در صورت نیاز، مباحث عقب‌افتاده را در آن ساعت‌ها مطالعه کنید.

تعیین بعد ثابت و بعد مرور

در یک برنامه‌ریزی اصولی باید علاوه بر ساعت مطالعه، به مرور مطالب نیز اهمیت داد. یکی از مهم‌ترین اصول برنامه ریزی درسی در سال کنکور، تخصیص زمان کافی جهت مرور مطالب مطالعه شده است.

در سال 1880، روانشناس آلمانی، هرمان ابینگهاوس با انجام یک سری تحقیقات و ثبت داده‌ها، گرافی را طراحی کرد که امروزه با عنوان منحنی فراموشی ابینگهاوس شناخته می‌شود. این بررسی نشان می‌داد که به طور معمول دانش‌آموزان، یک تا دو روز پس از مطالعه یک مطلب و در صورت عدم مرور مطالب، حدود 75 درصد آن را فراموش خواهندکرد.

در سال 2015 نیز مجددا تحقیقی با عنوان تکرار و تحلیل منحنی فراموشی ابینگهاوس توسط دو تن از استادان دانشگاه آمستردام در این باره صورت گرفت که نتایجی مشابه منحنی فراموشی ابینگهاوس داشت. این موضوع نشان داد که مرور مطالب تا چه اندازه می‌تواند در تثبیت آن‌ها در حافظه بلندمدت افراد موثر باشد.

لذا یک اصل مهم در برنامه ریزی درسی در سال کنکور این است که در انتها و ابتدای هر روز، یک زمان مشخص را به مرور مطالب اختصاص دهید. گام اول این است که در انتهای روز، ساعت مشخصی را به مرور چشمی و گذرای مطالب خوانده شده در طول روز اختصاص دهید. در این حالت، مطالب و تیترها مجددا در معرض دید شما قرارمی‌گیرند و بهتر در حافظه بلندمدت شما ثبت می‌شوند.

گام دوم نیز مرور مباحث روز گذشته در ابتدای روز جدید است. بهتر است پیش از شروع برنامه روز جدید، ابتدا تعدادی تست از دروس تخصصی و عمومی بزنید و اشکالات احتمالی خود را رفع کنید. این کار به تثبیت مطالب و یادگیری عمیق‌تر شما کمک می‌کند.

نکته دیگری که در برنامه ریزی درسی در سال کنکور اهمیت دارد، تعیین دروسی است که هر شب به صورت ثابت باید مورد مطالعه قرار گیرند. بعد ثابت برنامه‌ریزی، به نوعی مشق شبی است که شما موظف هستید به صورت روزانه انجام دهید.

البته هر درسی الزاما در بعد ثابت قرار نمی‌گیرد. در واقع نقاط ضعف و میزان اهمیت درس است که تعیین می‌کند یک درس باید در بعد ثابت قرارگیرد یا نه. به بیان صریح‌تر، بعد ثابت، بخشی از برنامه درسی است که در طول زمان تغییر نمی‌کند و دانش‌آموز موظف است هر شب بخشی از ساعت مطالعه خود را به آن دروس اختصاص دهد.

اختصاص زمان کافی برای تست‌زنی

حین هدف‌گذاری شما باید تعیین کنید که چه تعداد تست آموزشی، تثبیتی و آزمایشی را باید حل و بررسی کنید. مشخصا تنها مطالعه درسنامه برای موفقیت در کنکور کافی نیست و یکی از اصول برنامه ریزی درسی در سال کنکور، تعیین میزان تست کارشده برای هر مبحث است.

شما باید مشخص کنید که برای هر مبحث چه تعداد تست آموزشی، تثبیتی و در نهایت آزمایشی خواهید زد. تست‌زنی به شما کمک می‌کند تا مبحث موردنظر را بهتر متوجه شوید و نکات نامفهوم را شناسایی کنید. این کار به تثبیت و فهم عمیق‌تر مطالب نیز کمک می‌کند.

نکته دیگری که وجود دارد این است که لازم نیست شما در یک دور مطالعه، تمامی تست‌های یک مبحث را حل کنید. اصل برنامه ریزی درسی در سال کنکور این است که شما بتوانید تا روز کنکور، یک مبحث را چندین بار مطالعه کنید. پس نیازی نیست همان بار اول تمامی تست‌های یک مطلب را به طور کامل حل کنید. اگر یک برنامه‌ریزی اصولی داشته باشید خواهید توانست در بار دوم و حتی سوم به تمامی تست‌ها پاسخ دهید.

جمع‌بندی

برنامه ریزی درسی در سال کنکور یک امر بسیار مهم است و باید با رعایت یک سری اصول و نکات اولیه انجام شود تا نتیجه مطلوبی را درپی داشته‌باشد. این برنامه‌ریزی معمولا توسط مشاوران کنکور انجام می‌شود ولی خود شما نیز می‌توانید این کار را انجام دهند. چون به هرحال هیچ کس بیشتر از خودتان به نقاط ضعف و قوت شما واقف نیست. تنها کافی است با اصول اولیه برنامه‌ریزی برای کنکور آشنا باشید.

برهمین اساس، در این مقاله از حرفه ای یا، علاوه بر بیان انواع روش‌های برنامه‌ریزی، برخی از مهم‌ترین اصول برنامه ریزی درسی در سال کنکور را نیز به شما معرفی کردیم. شما با رعایت این اصول، در کنار توجه به نقاط قوت و ضعف و توانایی‌های خود، می‌توانید برنامه‌ای متناسب با اهداف و نیازهای خودتان را تهیه و تنظیم کنید. و در نهایت، اگر شما هم روش خاصی برای برنامه‌ریزی و مطالعه دارید که فکر می‌کنید می‌تواند برای دیگران نیز مفید باشد، خوشحال می‌شویم در کامنت‌های این مطلب آن را با دوستانتان و ما به اشتراک بگذارید.

سوالات‌متداول