شرکت در المپیاد زیست شناسی بیشتر مورد علاقه دانش‌آموزانی است که علاقه خاصی به مباحث زیست شناسی دارند. اما فقط داشتن علاقه برای شرکت در این مسابقات کافی نیست. آشنایی با مباحث مهم المپیاد زیست و همچنین منابعی که لازم است برای گذراندن هر مرحله از این مسابقه علمی مطالعه کرد، از ضروریات شرکت در این المپیاد است. با ما همراهی کنید تا در ادامه این منابع مهم را برای شما معرفی کنیم.

المپیاد زیست چیست؟

المپیاد زیست، برای دانش آموزانی که علاقه زیادی به مباحث زیست دارند و دوست دارند توانایی های خود را در این عرصه، در معرض آزمون قرار دهند، فرصت مناسبی به شمار می‌رود. برگزاری مسابقات المپیاد زیست در مرحله استانی و کشوری توسط دو ارگان، سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان که وابسته به وزارت آموزش و پرورش است انجام می‎‌شود.

چگونه در المپیاد زیست ثبت نام کنیم؟

برای ثبت نام در المپیاد ها علمی دانش آموزی و اعلام نتایج این مسابقات، سامانه ای به نشانی اینترنتی oly.medu.ir طراحی شده است که دانش آموزان علاقمند به شرکت در المپیادها، می‎‌توانند با مراجعه به این آدرس ثبت نام خود را انجام دهند.

مهمترین مباحث المپیاد زیست شناسی کدام است؟

برای شرکت در المپیاد زیست شناسی برخی از مباحث وجود دارند که تسلط کافی به آنها برای شرکت کنندگان در این مسابقات الزامی است. این مباحث عبارتند از:

• بیولوژی
• فیزیولوژی
• زیست گیاهی
• زیست سلولی و مولکولی
• ژنتیک مولکولی
• ژنتیک کلاسیک
• رفتار شناسی و اکولوژی

مراحل مختلف المپیاد زیست شناسی

المپیاد زیست شناسی عموما در چهار مرحله آزمون انجام می‌گیرد که موفقیت در این چهار مرحله ضامن موفقیت شما برای رسیدن به المپیاد جهانی زیست است.

مرحله اول

مرحله اول این آزمون هر ساله در ماه بهمن، بین کل متقاضیان از کل کشور برگزار می‌شود و شرکت کنندگان به 40 سوال تستی و 5 سوال تشریحی کوتاه باید جواب بدهند. حدودا 1000 نفر برای مرحله بعدی انتخاب می‌شوند که دانش آموزان پایه دهم و یازدهم می‌توانند در این المپیاد ثبت نام کنند

مرحله دوم

در اوایل اردیبهشت ماه مرحله دوم المپیاد زیست شناسی، بین برگزیدگان مرحله اول برگزار می‌شود و در نهایت 40 نفر برای رقابت در مرحله سوم از میان شرکت کنندگان این مرحله انتخاب می‌شوند.

مرحله سوم

آزمون های این مرحله از المپیاد که در تیر ماه برگزار می‌شود حدود یک هفته طول می‌کشد و در طول این مدت مهارتهای تئوری حدود 60 درصد و مهارتهای  آزمایشگاهی حدود 40 درصد از مواد آزمون را تشکیل می‌دهد. از 40 نفر شرکت کننده این مرحله 8 نفر اول مدال طلا 12 نفر مدال نقره و باقی شرکت کنندگان صاحب مدال برنز می‌شوند.

مرحله چهارم

از میان 8 نفر برگزیده مرحله سوم پس از گذراندن دوره های تئوری و آزمایشگاهی نهایتا 5 نفر برای المپیادهای جهانی زیست آماده میشوند.

مزایای کسب مدال در المپیاد زیست چیست؟

از جمله مزایای کسب رتبه و مقام در المپیاد زیست می‎‌توان به این موارد اشاره کرد:

• معاف شدن از شرکت در کنکور سراسری در صورت کسب مدال طلا.
• تخصیص سهمیه 20 درصدی کنکور برای افرادی که صاحب مدال نقره یا برنز در این مسابقات شوند.
• مدال‌آوران این مسابقات با عنوان نخبه، در بنیاد ملی نخبگان عضو می‌شوند و می‌توانند از امتیازات این مرکز استفاده کنند.
• مدال‌آوران المپیاد زیست در صورتی که در دانشگاه نیز به عنوان نخبه شناخته شوند، از خدمت سربازی معاف می‌شوند و از گزینه‌های جایگزین سربازی استفاده می‌کنند.
• تخصیص کمک هزینه‌های متفاوت به این افراد از طرف دولت.
• آینده شغلی درخشان‌تر نسبت به سایر دانشجویان.

دانش‌آموزان ایرانی از زمان شروع برگزاری این مسابقات در ایران تا کنون توانسته‌اند 10 مدال طلا را در المپیادهای جهانی زیست کسب کنند.

برای المپیاد زیست شناسی چه بخوانیم؟

برای شرکت در المپیاد زیست شناسی تسلط به کتابهای دبیرستان در مرحله اول شرط ضروری است. همچنین آشنایی کامل با روش مطالعه زیست شناسی قدمی بسیار مهم بار موفقیت در این مسیر هست. بعد از آن نوبت به کتابهای المپیاد زیست می‌رسد. این منابع شامل دو گروه منابع عمومی و تخصصی هستند. در ادامه به معرفی منابع عمومی و تخصصی المپیاد زیست شناسی می‌پردازیم:

منابع المپیاد زیست برای مباحث عمومی

برای درک مباحث عمومی زیست شناسی جهت شرکت در المپیاد زیست، لازم است کتابهای زیر را به طور کامل مطالعه کنید.

• زیست شناسی کمپل
• زیست شناسی سولومون

منابع المپیاد زیست برای درس بیوشیمی

کتاب زیست شناسی کمپل دارای نثر بسیار ساده ای است و برای مطالعه آن نیاز به هیچ معلم یا کلاس آموزشی ندارید. برای تسلط به بیوشیمی این سه منبع پیشنهاد می‌شود

• بیوشیمی استرایر
• بیوشیمی لنینجر
• از استرایر تا لنینجر خانه زیست شناسی

منابع المپیاد زیست برای درس سلولی و مولکولی

برای تسلط به مباحث مربوط به زیست سلولی و مولکولی این کتابها پیشنهاد می‌شود:

• مبانی زیست شناسی مولکولی نوشته بروس آلبرتس
• زیست شناسی سلولی و مولکولی نوشته محمد حسین امیری
• زیست شناسی سلولی لودیش

منابع المپیاد زیست برای درس ژنتیک

• ژنتیک از دیدگاه حل مسئله نوشته ساسان امیری
• ژنتیک کلاسیک نوشته رضا شاه نظر
• مفاهیم و مسائل ژنتیک نوشته ویلیام. ر. ولنیتز

منابع المپیاد زیست برای درس ژنتیک مولکولی

• مقدمه ای بر آنالیز ژنتیک نوشته گریفیتز
• ژنتیک مولکولی نوشته واتسون

منابع المپیاد زیست برای زیست گیاهی و جانوری

• زیست شناسی گیاهی نوشته رست و باربو
• زیست شناسی گیاهی نوشته الهه علوی
• زیست شناسی گیاهی نوشته فیروزه چلبیان
• جانور شناسی در المپیاد زیست شناسی
• جانور شناسی هیکمن

منابع المپیاد زیست برای درس فیزیولوژی

• فیزیولوژی پزشکی گایتون
• فیزیولوژی پزشکی نوشته برن و لوی

منابع المپیاد زیست برای درس اکولوژی

• الفبای اکولوژی جمعیت نوشته کوشا پایداری
• بوم شناسی نوشته محمد کرام الدینی

منابع آمار زیستی برای المپیاد زیست

کتاب مبانی آمار زیستی نوشته شاه نظر

نتیجه گیری

خیلی از دانش آموزان رشته تجربی هستند که علاقه زیادی به درس زیست شناسی دارند و شاید در مورد المپیاد زیست شناسی چیزی به گوششان خورده باشد، اما دقیقا ندانند که این مسابقات کی و کجا و از چه منابعی گرفته می‌شود. در این مقاله سعی کردیم به تمام سوالات شما درباره المپیاد زیست و منابع آن پاسخ دهید. با توجه به اینکه رقابت این مسابقات بسیار سنگین است معرفی منابع مناسب می‎تواند برای کسانی که به قدر کافی با این منابع آشنا نیستند، مفید باشد.